Het doel van deze fasen is het kweken van groepsverantwoordelijkheid. Samen conflicten leren
oplossen, leren samenwerken en samen leren beslissen staan in deze fasen centraal.
Tijdens de storming-fase worden de verhoudingen tussen leerlingen worden zichtbaar.

Wie is (informele) leider, wie zijn volgens, enz. De ‘rangorde’ wordt bepaald.

Tijdens de norming-fase worden de normen, waarden en regels van de groep vastgesteld.

Leerlingen krijgen allemaal een eigen taak in de samenwerking.

1. Maak een Spel
Groepsfase: Storming/Norming
Doel: snappen/ervaren waarom regels belangrijk zijn
Materiaal: divers
Tijd: 30 minuten
Instructie
Bedenk in viertallen een spel, zonder spelregels, wat we ook met elkaar kunnen spelen.
Nabespreking:
Was het makkelijk of moeilijk om tot een oplossing te komen? Wat hielp? Wat hielp niet?

Welke conclusie kun je trekken? Wat is er nodig om tot een gezamenlijk spel te komen?

2. In de knoop – uit de knoop
Doel: samenwerken
Materiaal: geen
Tijd: 15 minuten
Instructie:
Laat de leerlingen een kring maken, schouder aan schouder staan in de kleinst mogelijke kring.

Laat de leerlingen hun ogen dicht doen en hun handen licht gespreid, op schouderhoogte voor zich uit
steken. Ze pakken nu handen van anderen beet en doen hun ogen weer open.

De groep zit nu in de knoop. De opdracht is nu de ontstane knoop te ontwarren zonder dat men elkaars handen loslaat.
Nabespreking
Was het makkelijk of moeilijk om tot een oplossing te komen? Wat hielp? Wat hielp niet? Wanneer
en waardoor kreeg je de neiging om vals te spelen en vlug even iemands hand los te laten? Welke
verbanden kan je leggen met samenwerken op school? En in de klas?

3. Interviews
Doel: vragen stellen, luisteren en samenvatten wat de ander heeft verteld
Materiaal: pen en papier
Tijd: 15 minuten
Instructie:
Je vertelt de leerlingen over welk onderwerp ze elkaar gaan interviewen en maakt tweetallen.

De leerlingen bedenken welke vragen zij willen stellen en schrijven ze op.

Daarna interviewen de leerlingen elkaar, waarbij ze ook goed doorvragen. Tenslotte volgt de klassikale nabespreking.

Deze werkvorm is geschikt om informatie, meningen en oplossingsstrategieën uit te wisselen.

Interviewen stimuleert het creatief denken en het tekstbegrip.

De leerkracht kan deze werkvorm inzetten als oriëntatie of om de voorkennis te activeren, maar ook als zelfstandige verwerking of reflectieopdracht.

4. Binnencirkel – buitencirkel
Groepsfase: Storming/Norming
Doel: samenwerkingsvaardigheden: luisteren en evenredig deelnemen
Tijd: 10 – 15 minuten
Instructie:
De leerlingen vormen twee cirkels. Je stelt een open vraag, bijvoorbeeld: welke historische persoon
vind jij een held, en waarom?

De leerlingen in de buitencirkel geven antwoord, de leerlingen in de binnencirkel luisteren.

Daarna geven de kinderen van de binnencirkel hun antwoord.

Vervolgens draait de buitencirkel vijf plaatsen door. Dan stel je een nieuwe vraag en geven weer de leerlingen in
de buitencirkel eerst antwoord. Daarna geven de leerlingen van de binnencirkel hun antwoord.

Deze werkvorm kan ingezet worden bij begeleide in-oefening of als zelfstandige verwerking.

5. Gezelschapspelletjes
- Mens erger je niet
- Uno
- Scrabble
- Ganzenbord, etc.
Wanneer je leerlingen vraagt zelf spellen mee te nemen, krijg je een inkijkje of- en waarmee thuis
wordt gespeeld. Tijdens het spelen heb je als mentor goed de kans om de leerlingen te observeren.